Veel Nederlanders zullen Oostenrijk vooral
kennen van de grote pullen bier en de drankjes in de apres-skihutten. En de hapjes die je in de massa-cafetaria's aan de skipistes kunt krijgen.
Zomervakantiegangers weten in ieder geval dat je er goed wiener schnitzel en frites kan eten en dat de
Oostenrijkse smaak weinig problemen voor ons oplevert. Over de drank
straks, maar eerst het eten: in Oostenrijk wordt veel vlees gegeten
zoals de bekende schnitzel. De Oostenrijkse keuken is in eerste
instantie een boerenkeuken, vrij zwaar en weinig geraffineerd. Na een
soepje (al dan niet met noedels) vooraf volgt standaard een flink
stuk vlees, in het algemeen geserveerd met
een eenvoudige koolsalade, tomaten, sperziebonen of gemengde salade
of de bekende aardappelsalade. Ook goulash kent variaties, van vlees,
kip of worst met aardappels. Decennia lang hadden de fijnproevers
geen goed woord over voor de Wiener
Schnitzel, Tafelspitz (gekookt rundvlees), Beuschel (in kleine stukjes gesneden orgaanvlees
met saus), knoedels en pannenkoeken, omdat het vette kost met veel
calorie�n was.
Inmiddels heeft een nieuwe generatie
ambitieuze koks de gerechten aangepast aan de eetgewoonten van de
moderne tijd. Ook de Heurige, een typisch
Oostenrijkse eetgelegenheid, geniet al sinds jaar en dag een grote
populariteit. Deze vaak met schilderachtige gewelven, binnenplaatsjes
en tuinen uitgeruste etablissementen, waar men jonge wijn, stevige
snacks en vaak ook - live - Weense liederen
serveert, zult u vooral aantreffen in de buurt van de oude
wijnbouwdorpjes aan de rand van het Wienerwald,
ten noordwesten van Wenen.
De echte Heurige, ook wel Buschenschanke (wijnhuisje), is te herkennen aan
een groene dennentak en een bord met het opschrift Ausgsteckt naast de ingang.
Een ander culinaire instituut in Oostenrijk
is de Beisl (eetcaf�) ,
weer populair geworden dankzij de wonderlijke modernisering van de Weense keuken, die is voortgekomen uit Boheemse,
Hongaarse, Italiaanse, joodse en andere Midden.Europese
kooktradities.
De plaatselijke gastronomie
heeft een hoog kwaliteitsniveau. Of je nu langs de Donau een
visspecialiteit bestelt of in Karinthi� Fleischnudeln. Of je in Wenen ��n van de
ontelbare varianten van gekookt rundvlees proeft, of in Ober�sterreich Innviertler
Kn�del. Maar waar je ook bent: de zoete
taarten en koeken bij de B�ckerei horen bij
een goede kop koffie of om gewoon zo op te eten.
�
Oostenrijk � la carte
Enkele van de bekendste heerlijkheden uit de Oostenrijkse keuken:
Wiener Schnitzel
Ragfijn geklopt kalfsvlees in een omhulsel van meel, ei en
paneermeel, in braadboter gebakken. Het gerecht komt oorspronkelijk
uit Lombardije.
Tafelspitz
Het malse stukje vlees van het rund, wordt gekookt en traditioneel
geserveerd met gebakken aardappelen, groente, soep, Apfelkren (vers geraspte mierikswortel met appel)
en bieslooksaus.
Salzburger Nockerln
De beste beschrijving stamt uit een oude schlager: "Zoet als de
liefde zacht als een kus". Een luchtig nagerecht van geklopte
eieren, suiker, meel, boter en vanillesuiker.
K�rntner Nudeln
Deze met vlees, aardappelpuree of kwark gevulde deegtasjes, zijn de
Oostenrijkse variant van de Italiaanse Ravioli
Kaiserschmarrn
Stukken gerezen pannenkoek met rozijnen. Wordt geserveerd met
poedersuiker en appelmoes of vossebessen.
Germkn�del
Gestoomde deegbol gevuld met pruimenjam, overgoten met boter of
vanillesaus en bestrooid suiker en maanzaad.
Backhendl
Een dikke buik wordt in vele delen van Oostenrijk ook wel een 'Backhendlfriedhof' genoemd. De beste Backhendl (kip op dezelfde wijze gepaneerd als
een Wiener Schnitzel) krijgt men wellicht
in Steiermark, met daarbij een salade met
beroemde pompoenpittenolie.
Kn�del
Uit het vroegere vorstendom Bohemen heeft de Oostenrijkse keuken de Kn�del overgenomen en vervolgens veelvuldig
verder ontwikkeld. Zo bestaat er Waldviertler-,
Innviertler-, Tiroler-
en Kaspresskn�del. Verder bestaan er ook
talrijke zoete Kn�del gevuld met abrikozen,
pruimen, maanzaad etc. etc. etc.
En wil je vast in de stemming komen: maak dan zelf
thuis een echt Oostenrijks gerecht:
Salzburger Nockerln
Benodigdheden voor 4 personen
�
1 1/2 dl melk
�
50 g boter
�
1/2 vanillestok
�
3 eieren
�
2 eetlepels suiker
�
4 afgestreken eetlepels bloem
�
1 eetlepel aardbeienconfituur
Bereiding
De melk met de boter en de halve vanillestok koken. Een laagje aardbeienconfituur in een vorm strijken en er de
melk overheen gieten. Eierdooiers en suiker tot schuim kloppen. De
eiwitten tot vaste sneeuw slaan, en, afwisselend met de gezeefde
bloem, aan de eierdooiers toevoegen. Met behulp van twee eetlepels
bollen maken en deze in de vorm plaatsen (eerst het vanillestokje
verwijderen). Bakken in hete oven van ca. 250� en na ongeveer 15
minuten opdienen.
Apfelstrudel
Benodigdheden
�
250 g bloem
�
1 ei
�
1 eetlepel olie
�
snuifje zout
�
1 dl lauwwarm water
�
1,5 kg appels
�
4 eetlepels rum of rumextract
�
1 theelepel kaneel
�
2,5 dl zure room,
�
100 g suiker
�
1 z vanillesuiker
�
50 g gehakte hazelnoten
�
50 g gehakte walnoten
�
50 g boter
�
poedersuiker
�
plastic folie
Bereiding
Meng de bloem met het ei, de olie, zout en lauwe water en kneed met
de hand tot een glad deeg ontstaat. Verpak het deeg in plastic folie
en laat het 30 min op een koele plaats
rusten (niet in de koelkast). Verwarm de oven voor op 200�C. Schil de
appels en snij ze in kleine stukjes. Voeg kaneel, noten, suiker en
vanillesuiker, rum of rumextract toe.
Verdeel het deel in twee delen. Rol elk deel op een met bloem
bestoven oppervlak zo dun mogelijk uit. Leg de deeglappen met de
randen over elkaar, op een schone theedoek. Bestrijk de deeglap met
zure room. Verdeel het appelmengsel erover. Rol met behulp van de
theedoek de deeglap op tot een rol. Leg de rol in een bakvorm of op
de bakplaat. Smelt de boter en bestrijk de rol ermee. Bak de appelstrudel 40 min. onder het midden van de oven
op 200�C. Bestrooien met poedersuiker.
Sachertorte, de beroemdste taart uit Wenen,
die al in 1832 voor het eerst werd gebakken.
Hier een recept om deze taart zelf te maken.
Ingredi�nten
Cake
�
80 gr. pure chocolade
�
60 gr. melkchocolade
�
240 gr. bakmeel
�
� theelepel zout
�
100 gr. boter
�
310 gr. suiker
�
6 eieren
Glazuur
�
155 gr. abrikozenmarmelade
�
340 gr. amandelpasta *
�
300 gr. melkchocolade
�
1 � theelepel olie
�
250 ml. slagroom
* Amandelpasta is
verkrijgbaar in de uitgebreide voedingszaak.
Bereiding
Cake
Smelt de chocolade au bain Marie. Zeef de
bloem en het zout tweemaal samen. Klop de eiwitten stijf. Roer de
boter en de suiker door elkaar tot een luchtige massa. Voeg de
eierdooiers een voor een toe. Krachtig roeren na elke toevoeging.
Meng de chocolade en de bloem er in kleine hoeveelheden door. Roer de
eiwitten erdoor. Beboter een springvorm en bestrooi deze met bloem.
Giet het beslag erin en bak het 45 minuten in een voorverwarmde oven
(180 gr C) of tot de cake gaar is. Laat de cake 10 min.
afkoelen en plaats deze daarna op een rooster.
Glazuur
Verwarm de abrikozenmarmelade en besmeer de cake ermee. Besrooi het
aanrecht met ma�szetmeel en rol de amandelpasta uit. Bedek de cake
met de amandelpasta. En een heerlijke taart staat voor u op tafel!
Wijnen
Oostenrijk begint langzamerhand een wijnproducent van formaat
te worden. Niet omdat er enorme hoeveelheden vandaan komen. De bijdrage van het land aan de wereldwijnplas bedraagt namelijk niet meer
dan een procent. Maar die is wel van hoge kwaliteit.
In buurland Duitsland,
Oostenrijks belangrijkste
exportmarkt, weten
ze dat al lang. Evenals
in Zwitserland, Itali�, het Verre Oosten en - booming
- de Verenigde Staten. Maar in Oostenrijk zelf spugen ze er evenmin
in: tachtig procent van alle gedronken wijn, komt van eigen bodem. Ofschoon
er steeds meer rood gemaakt wordt (twintig procent van het
wijngaardareaal is aangeplant met vooral Zweigelt
en Blaufr�nkisch), is het vooral wit dat
het land faam brengt. Er worden prachtige resultaten geboekt met
riesling, maar de nationale affiche is de Gr�ner Veltliner (de
helft van alle 'witte' wijngaarden). Vooral uit Wachau,
Kamptal en Kremstal. Levendig, pittig,
peperig, met wit fruit, gele citrusvruchten en altijd met een
karakteristiek grapefruitbittertje op het eind. Sommige in licht en
levendig, andere juist rond, vol en sappig. De
meest kwalitatieve kunnen met gemak vijf jaar ouderen. Maar na de 'Rough Diamonds'-bijeenkomst
die ik afgelopen week in Wenen bijwoonde, waar een aantal producenten
hun 2004 oogst lieten proeven, werd er tijdens het aansluitende diner
een prachtige 'Gr�ner' van Weingut Stadt Krems geschonken. Uit 1971� Liefhebbers menen dan
ook dat Gr�ner Veltliners
zich moeiteloos kunnen meten met de beste wijnen van Europa. En
kenners beamen dat. Jancis Robinson, een van 's werelds meest
vooraanstaande wijnschrijvers, zat een aantal maanden geleden aan in
een blindproeverij met top Bourgognes en de beste Gr�ner
Veltliners. In de uiteindelijke toptien belandden zeven Oostenrijkers�
In Nederland beginnen we het een beetje in de gaten te krijgen. Ofschoon
we inmiddels op de Oostenrijkse exportlijst
een tiende plek innemen, noemen veel wijnliefhebbers hier hun wit nog
steeds in ��n adem met dat uit Duitsland. Maar daar doen ze zowel de Gr�ner Veltliners als
de rieslings mee tekort. De Duitsers moeten
het hier namelijk hebben van het zuinige karakter van de Nederlandse
Duitse wijndrinker. Ruim negentig procent van al dit wit fungeert als
kassakoopje en ontstijgt het prijsniveau van twee euro niet. En is zelfs dat vaak niet waard�
|